KỸ THUẬT BÓN PHÂN VÀ CHĂM SÓC CÂY DỪA

KỸ THUẬT BÓN PHÂN VÀ CHĂM SÓC CÂY DỪA

Áp dụng đúng quy trình kỹ thuật trồng dừa khi bón phân, chăm sóc thu hoạch và bảo quản giúp nâng cao hiệu quả kinh tế, đảm bảo chất lượng dừa nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế bền vững canh tác cây dừa

1. Điều kiện sinh thái thích hợp để trồng dừa

- Yêu cầu về khí hậu

Cây dừa sinh trưởng tốt trong điều kiện nhiệt độ trung bình khoảng 27°C, dao động từ 20-34°C. Nếu nhiệt độ xuống dưới 15°C, cây có thể gặp rối loạn sinh lý, ảnh hưởng đến năng suất. Dừa thích hợp với những khu vực có độ cao dưới 500m so với mực nước biển. Dừa cần ánh sáng tốt, với tối thiểu 2.000 giờ nắng mỗi năm (khoảng 4 giờ/ngày). Gió nhẹ giúp quá trình thụ phấn và đậu trái tốt hơn, đồng thời thúc đẩy sự hút nước và dinh dưỡng của cây.

Đặc điểm đất trồng phù hợp

Dừa có thể phát triển trên nhiều loại đất khác nhau, kể cả đất cát nghèo dinh dưỡng. Tuy nhiên, đất trồng dừa hiệu quả thường áp dụng trên đất thịt pha cát, có khả năng thoát nước tốt. Độ pH đất phù hợp nằm trong khoảng 5-7. Khu vực bị khô hạn hoặc ngập úng kéo dài không thích hợp cho cây dừa vì sẽ làm giảm năng suất. Ngoài ra, vùng đất nhiễm mặn có thể khiến trái dừa nhỏ hơn bình thường.

Lượng nước và nhu cầu tưới tiêu

Mặc dù cây dừa có khả năng chịu hạn tốt, nhưng để đạt năng suất cao, việc cung cấp đủ nước là rất quan trọng. Lượng nước cây cần phụ thuộc vào điều kiện khí hậu, loại đất và giai đoạn sinh trưởng. Trung bình, cây dừa cần khoảng 100-150 lít nước/ngày trong điều kiện khô nóng. Trong kỹ thuật trồng dừa, hệ thống tưới nhỏ giọt hoặc tưới phun mưa được khuyến khích để tiết kiệm nước và tăng hiệu quả cung cấp độ ẩm cho cây. Đặc biệt vào mùa khô, cần đảm bảo tưới đều đặn để tránh tình trạng cây bị thiếu nước.

Các khu vực trồng dừa phổ biến ở Việt Nam

Ở Việt Nam, cây dừa được trồng phổ biến ở khu vực miền Tây Nam Bộ, trong đó Bến Tre được mệnh danh là “thủ phủ dừa” với diện tích lớn và sản lượng cao. Ngoài ra, các tỉnh Trà Vinh, Vĩnh Long, Tiền Giang và Sóc Trăng cũng có diện tích trồng dừa đáng kể. Miền Trung cũng có những vùng trồng dừa nổi bật như Bình Định, đặc biệt là khu vực Tam Quan với giống dừa bản địa chất lượng tốt. Các vùng trồng dừa này đều có điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng thích hợp, giúp cây phát triển mạnh, cho năng suất cao.

Chọn giống dừa phù hợp

Để đảm bảo cây dừa sinh trưởng tốt và cho năng suất cao, việc lựa chọn giống phù hợp là một trong những yếu tố quan trọng trong kỹ thuật trồng dừa. Dưới đây là các nhóm giống dừa phổ biến và tiêu chí để chọn giống khỏe mạnh, giúp cây phát triển bền vững và đạt hiệu quả kinh tế cao

Phân biệt các giống dừa phổ biến

Dựa trên đặc điểm sinh trưởng và năng suất, các giống dừa hiện nay được chia thành ba nhóm chính: dừa cao, dừa lùn và dừa lai.

Dừa cao

Là nhóm giống dừa phổ biến nhất, thích nghi tốt với nhiều loại điều kiện khí hậu và đất đai. Các đặc điểm chính:

Thụ phấn chéo, cần sự can thiệp của các yếu tố môi trường để tạo quả.
Thời gian cho trái muộn: Khoảng 5 – 7 năm sau trồng.
Trái lớn, số trái trên mỗi quầy ít.
Cây phát triển nhanh, khi trưởng thành cao 18 – 25
Gốc phình to, chịu được gió bão tốt.
Cơm dừa dày (1,2 – 1,3cm), hàm lượng dầu cao (65 – 67%).
Chu kỳ khai thác lâu dài, từ 50 – 60 năm.
Khả năng thích nghi tốt với các điều kiện khí hậu khắc nghiệt.

Các giống dừa cao phổ biến:

Dừa ta:Chia thành hai dạng ta xanh và ta vàng. Giống này chủ yếu dùng để ép dầu và chế biến.
Dừa dâu:Trái sai, 80-120 trái/cây/năm, hàm lượng dầu cao (63-65%).
Dừa bung:Cây cao, gốc lớn, trái to, tuổi thọ lên đến 60 năm.

Hình ảnh cây dừa cao

Dừa lùn

Là nhóm giống chủ yếu được trồng để lấy nước, phù hợp với canh tác quy mô nhỏ.

Tự thụ phấn, không phụ thuộc vào gió bão, côn trùng.
Thời gian cho trái nhanh, chỉ 3 – 4 năm sau trồng.
Trái nhỏ, số trái trên quầy nhiều.
Cây thấp, cao 10 – 12m khi trưởng thành.
Gốc nhỏ, thân thẳng.
Cơm dừa mỏng (0,7 – 1 cm), hàm lượng dầu dưới 63%.
Chu kỳ khai thác ngắn hơn, 30 – 40 năm.
Khả năng thích nghi kém hơn dừa cao.

Các giống dừa lùn phổ biến:

Dừa xiêm xanh:Nước ngọt thành, trái nhỏ, năng suất cao (120-180 trái/cây/năm).
Dừa sáp:số lượng trái ít, giá trị kinh tế cao.

Hình ảnh cây dừa lùn

Dừa lai

Dừa lai là kết quả lai tạo giữa dừa cao và dừa lùn, kết hợp những đặc tính tốt nhất của hai giống:

Ra hoa sớm, cho trái nhanh hơn dừa cao.
Năng suất cao, số lượng trái trên quầy nhiều.
Hàm lượng dầu cao, gần bằng dừa cao.
Thích nghi tốt với một số điều kiện môi trường bất lợi.

Nhờ những đặc điểm này, dừa lai ngày càng được khuyến khích trồng nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất và cải thiện kinh tế cho người nông dân.

Tiêu chí chọn giống dừa khỏe mạnh

Việc chọn giống dừa có chất lượng tốt là yếu tố quan trọng giúp cây phát triển mạnh và cho năng suất cao. Một số tiêu chí cần lưu ý gồm:

Nguồn gốc rõ ràng:Chọn giống từ những cây đầu dòng trên 10 năm tuổi, có năng suất ổn định và không bị sâu bệnh.
Trái giống chất lượng:Ưu tiên chọn những trái dừa to, màu sắc đồng đều, đặc biệt nên chọn trái dừa nước vì trái dừa sáp thường khó nảy mầm.
Quy trình ươm giống đúng kỹ thuật: Sau khi thu hoạch, trái giống được phơi khô, vạt mặt rồi ươm trong đất hoặc bịch chứa xơ dừa và phân hữu cơ. Vườn ươm cần che lưới giảm ánh sáng và duy trì tưới nước đều đặn. Khi cây đạt chiều cao khoảng 50cm, rễ phát triển tốt mới đem ra trồng.

Việc lựa chọn và nhân giống đúng cách theo kỹ thuật trồng dừa sẽ giúp cây phát triển khỏe mạnh, hạn chế sâu bệnh và nâng cao hiệu quả kinh tế cho nhà vườn.

Kỹ thuật trồng dừa

- Thời vụ trồng dừa tốt nhất

Ở Đồng bằng sông Cửu Long , thời vụ trồng dừa tốt nhất là vào tháng 6-7 dương lịch, khi mùa mưa bắt đầu, Miền trung khoảng đầu tháng 10 dương lịch, giúp tiết kiệm chi phí tưới nước. Tuy nhiên, nếu có nguồn nước tưới chủ động, bạn có thể trồng dừa quanh năm.

Chuẩn bị đất trồng

Đào hố hoặc đắp mô trồng dừa

Vùng đất thấp:Nên trồng trên mô để tránh úng nước. Mô có dạng chóp, đường kính 60 – 80 cm, cao 30 – 40 cm. Trộn đất đất mặt với 5– 7 kg phân hữu cơ vi sinh Chim Yến Gold (thay thế hoàn toàn phân chuồngvaf không cần trộn thêm phân khác), sau đó đắp mô và để 5 – 7 ngày trước khi trồng.
Vùng đất cao, thoát nước tốt:Đào hố trồng kích thước 60 x 60 x 60 cm, trộn đất mặt với phân hữu cơ vi sinhChim Yến Gold rồi lắp vào hố tương tự như đắp mô.

Kích thước hố trồng tiêu chuẩn
Hố trồng cần có kích thước 0,6 x 0,6 x 0,4 m để tạo điều kiện tốt cho rễ phát triển.

Khoảng cách trồng dừa hợp lý

Khoảng cách trồng phụ thuộc vào giống dừa, điều kiện đất đai, khí hậu và mô hình trồng xen.

Giống dừa cao:Lá dài 5-6m, trồng thưa hơn giống dừa lùn.
Giống dừa lùn:Lá dài 3-5m, có thể trồng dày hơn.
Vùng đất màu mỡ, mưa nhiều:Cây phát triển mạnh, cần trồng thưa để tránh cạnh tranh ánh sáng.
Vùng đất kém màu mỡ, khí hậu khô hạn:Nên trồng dày hơn để tận dụng diện tích.

Khoảng cách trồng theo giống:

Dừa cao:9m x 9m, mật độ 143 cây/ha.
Dừa lai: 8,5m x 8,5m, mật độ 160 cây/ha.
Dừa lùn: 8m x 8m, mật độ 180 cây/ha.

Nếu trồng xen, khoảng cách có thể điều chỉnh thưa hơn (9 – 10m) tùy theo loại cây xen canh.

Kỹ thuật trồng cây con đúng cách

Ươm cây con trực tiếp trên đất

Xới đất sâu 20cm, làm sạch cỏ, bón phân.
Đặt quả đã nảy mầm theo hình tam giác, khoảng cách 60 x 60 x 60cm.
Cứ 3 hàng chừa một lối đi rộng 1m để thuận tiện chăm sóc.

Ươm cây con trong túi bầu

Dùng túi nhựa đen (40x40x40 cm) có 24-30 lỗ thoát nước.
Giá thể gồm đất mặt, phân hữu cơ vi sinh Chim Yến Gold, bụi xơ dừa (tỷ lệ 2:1:3), trộn đều và ủ trước 1 tháng.
Đổ đất vào ½ túi, đặt quả dừa nảy mầm vào, thêm giá thể đến gần đầy túi (cách mép 1-2cm).
Đặt túi bầu theo hình tam giác, khoảng cách 60cm.

Chăm sóc cây con trong vườn ươm

Bón lótngay sau khi vô bầu: 100g Phân bón hữu cơ vi sinh Chim Yến Gold /cây.
Lần 2 (sau 2 tháng): 200 gam phân bón hữu cơ Vi sinh Chim Yến Gold/cây. Kết hợp pha 50gam phân bón Siêu lân hữu cơ với bình 20lít nước tưới ướt đều cả thân lá và gốc
Lần 3 cách lần 2 1 tháng và làm tương tụ lần 2

Tiêu chuẩn cây giống xuất vườn

Chiều cao 50 – 60cm.
Có 5-6 lá xanh khỏe.
Cây xanh tốt, không sâu bệnh.
Gốc thân to, tán lá xum xuê.

Chăm sóc vườn dừa

- Tưới nước và giữ ẩm cho cây dừa

Cây dừa cần được cung cấp đủ nước để phát triển tốt. Trong giai đoạn đầu sau khi trồng, nên tưới nước hàng ngày, đặc biệt trong mùa khô. Việc giữ ẩm cho đất giúp cây hấp thu dinh dưỡng hiệu quả hơn.

Bón phân cho cây dừa theo từng giai đoạn
Thời kỳ kiến thiết cơ bản(1-3 năm tuổi): Cần tưới nước đều đặn và tủ gốc bằng rơm, rạ, cỏ khô trong mùa nắng. Bón 1kg phân bón hữu cơ Vi sinh Chim Yến Gold +0,4kg NPK (15-15-15)/gốc/năm, chia làm 2 lần vào đầu và cuối mùa mưa. Năm thứ hai bón 2kg phân bón hữu cơ Vi sinh Chim Yến Gold +0,6 kg/gốc/ lần bón, năm thứ ba tăng lên phân bón hữu cơ Vi sinh Chim Yến Gold 2-3+1kgNPK/gốc. Trong giai đoạn này, bệnh do bò cánh cứng, kiến vương và đuông dừa cần được kiểm soát sát sao.
Thời kỳ kinh doanh: Khi cây bước vào giai đoạn kinh doanh, cần duy trì bón 5-10kg phân bón hữu cơ Vi sinh Chim Yến Gold /gốc/năm. Tỉa bớt cây trồng xen để tăng ánh sáng cho dừa. Bón phân theo tỷ lệ 0,5kg Urê – 1kgSuper lân – 1kg Cloruakali/cây/năm, chia làm 2 lần bón đầu và cuối mùa mưa. Song song với bón phân bà côn nên dùng 100-200 gam Siêu lân hữu cơ Chim Yến + 100 gam Lớn trái Chim yến pha với 100-200 lít nước tưới/ phun ướt đều toàn cây từ lá, thân và gốc vào mỗi tháng làm tăng hiệu quả đậu trái và nuôi trái. Vào giai đoạn 4-6 tuổi, nên dọn dẹp bãi lá khô, nhen, bông mo để giảm nguy cơ kiến vương và đuông dừa gây hại.
Kiểm soát cỏ dại và vệ sinh vườn dừa

Cỏ dại là tác nhân cạnh tranh dinh dưỡng và gây tình trạng ẩm ướt thu hút sâu bệnh. Cần làm cỏ xung quanh gốc thường xuyên kết hợp dọn dẹp bẹ lá khô và rửa tán để phòng trừ sâu bệnh, bảo vệ năng suất và chất lượng dừa. Đảm bảo đầy đủ các yếu tố như tưới nước, bón phân, kiểm soát sâu bệnh, vệ sinh vườn, giúp tăng năng suất và duy trì tuổi thọ của cây dừa một cách bền vững.

Phòng trừ sâu bệnh hại phổ biến

Bọ cánh cứng hại dừa

Đặc điểm gây hại: Loài này tấn công chủ yếu vào đọt non, khiến cây còi cọc, chậm phát triển, ảnh hưởng đến năng suất.

Biện pháp phòng trừ:

Dùng bẫy đèn hoặc bẫy pheromone để thu hút và tiêu diệt bọ trưởng thành.
Thả ong ký sinh để kiểm soát số lượng bọ theo phương pháp sinh học.
Vệ sinh vườn thường xuyên, loại bỏ cây bị nhiễm nặng để ngăn ngừa lây lan.

Bọ cánh cứng gây hại cho cây dừa

Sâu đầu đen hại dừa

Đặc điểm gây hại: Sâu đầu đen ăn lá, thân, buồng và trái dừa, làm cây mất khả năng quang hợp, lá khô héo, ảnh hưởng lớn đến sinh trưởng.

Biện pháp phòng trừ:

Phương pháp sinh học:Sử dụng ong ký sinh để tiêu diệt sâu, phương pháp này đang được áp dụng hiệu quả tại nhiều vùng trồng dừa như Bến Tre.
Phương pháp canh tác:Cắt tỉa và tiêu hủy lá nhiễm sâu, vệ sinh vườn để hạn chế nơi trú ẩn.
Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật:Khi mật độ sâu cao, có thể dùng thuốc sinh học hoặc hóa học theo hướng dẫn an toàn.

Hình ảnh sâu đầu đen hại dừa

Bệnh vàng lá, thối rễ trên dừa

Nguyên nhân: Bệnh do nấm gây thối rễ, khiến cây dừa không hấp thu được dinh dưỡng, dẫn đến tình trạng vàng lá và suy yếu dần.

Triệu chứng: Lá cây dần chuyển vàng, rễ có mùi hôi, dễ gãy, cây sinh trưởng kém.

Biện pháp phòng trừ:

Quản lý nước:Đảm bảo hệ thống thoát nước tốt, tránh tình trạng ngập úng kéo dài.
Cải tạo đất:Thường xuyên bổ xung phân bón hữu cơ Vi sinh Chim Yến Gold, sử dụng chế phẩm sinh học giúp tăng cường hệ vi sinh vật có lợi trong đất.
Sử dụng thuốc đặc trị:Khi bệnh nặng, áp dụng thuốc chống nấm theo hướng dẫn của chuyên gia nông nghiệp để kiểm soát hiệu quả.

Lưu ý: Trong kỹ thuật trồng dừa, cần kết hợp nhiều biện pháp phòng trừ sâu bệnh để đạt hiệu quả cao, hạn chế sử dụng hóa chất nhằm bảo vệ môi trường và đảm bảo sức khỏe cây trồng.

Trồng xen canh trong vườn dừa

Trồng xen canh trong vườn dừa là phương pháp kết hợp trồng các loại cây ngắn ngày hoặc cây có giá trị kinh tế cao cùng với cây dừa. Phương pháp này giúp tận dụng không gian, tăng thu nhập và cải thiện hiệu quả sử dụng đất

Các loại cây trồng xen canh phù hợp

Giai đoạn kiến thiết cơ bản (vườn dừa mới trồng):

Hoa màu, rau và đậu:Có thể trồng xen lúa rẫy, các loại rau và đậu để tận dụng đất, giúp “lấy ngắn nuôi dài”.
Cây có múi: Quất, tắc giúp đa dạng hóa sản phẩm, gia tăng lợi nhuận.
Cây có củ:Khoai lang, khoai mỡ,trồng, nghệ, khoa môn thích hợp trồng trên đất cao.
Khóm/ thơm:Trồng dưới tán dừa giúp tăng thu nhập mà vẫn giữ độ che phủ tố

Lợi ích của mô hình trồng xen

Tăng thu nhập:Cung cấp nguồn thu sớm từ cây trồng xen trong khi chờ dừa cho quả.
Tận dụng không gian, tài nguyên:Giảm chi phí làm cỏ, tưới tiêu và tối ưu hóa diện tích đất.
Cải thiện độ phì nhiêu của đất:Các loại cây họ đậu giúp cố định đạm, làm đất tơi xốp hơn.

Thu hoạch và bảo quản dừa

Việc thu hoạch và bảo quản dừa đúng kỹ thuật trồng dừa không chỉ đảm bảo chất lượng sản phẩm mà còn giúp kéo dài tuổi thọ cây và nâng cao giá trị kinh tế

Dấu hiệu nhận biết dừa sẵn sàng thu hoạch

Dừa uống nước:Thu hoạch sau khoảng 7 tháng kể từ khi trổ bông. Khi đó, nước dừa có vị ngọt mát, cơm dừa mềm, thích hợp để uống trực tiếp.
Dừa khô:Thu hoạch sau khoảnvỏ11-12 tháng. Khi vỏ chuyển sang màu nâu sẫm, cơm dừa dày và cứng, thích hợp để sản xuất dầu dừa và các sản phẩm chế biến khác.

Kỹ thuật thu hoạch dừa an toàn và hiệu quả

Phương pháp leo cây:Sử dụng dây an toàn và dụng cụ chuyên dụng để hái từng trái dừa. Phương pháp này phù hợp với người có kỹ năng leo trèo và thể lực tốt.
Sử dụng sào hái:Dùng sào dài gắn dao hoặc móc để cắt cuống dừa từ dưới đất. Cách này an toàn hơn và thích hợp với cây dừa có chiều cao trung bình, thấp.

Bảo quản và vận chuyển dừa sau thu hoạch

Làm sạch:Loại bỏ bụi bẩn và tạp chất bám trên vỏ dừa để đảm bảo vệ sinh.
Phân loại:Sắp xếp dừa theo kích thước, chất lượng và mục đích sử dụng để dễ dàng bảo quản và chế biến.
Bảo quản:Đặt dừa ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp và độ ẩm cao để ngăn ngừa nấm mốc, hư hỏng.
Vận chuyển: Sắp xếp dừa gọn gàng trên phương tiện vận chuyển, hạn chế va đập mạnh để bảo toàn chất lượng sản phẩm.

Chúc bà con thành công!